Venetiaanse glaskunst: een eeuwenoude traditie
Stel je een materiaal voor dat zo kwetsbaar is, maar toch zo resistent dat het de tijd tart; een materiaal dat in staat is om licht op te vangen en om te zetten in duizend schakeringen, om kronkelende of geometrische vormen aan te nemen en om verhalen te vertellen zonder een woord te zeggen.
Dit is de exacte weergave van wat Venetiaans glas is, een kunst die al eeuwenlang de hele wereld betovert met zijn schoonheid en verfijning en die zijn wortels heeft in het hart van de Venetiaanse lagune. Maar wat is de geschiedenis van deze oude kunst? En hoe is het tot op de dag van vandaag doorgegeven, tussen traditie en innovatie?
Geschiedenis en oorsprong
De geschiedenis van de Venetiaanse glaskunst begon in de zevende eeuw, toen de eerste ambachtslieden begonnen te experimenteren met glasverwerking in de lagunestad.
Het was echter in 1291 dat deze kunst een beslissend keerpunt onderging; om veiligheidsredenen verordende de regering van de Serenissima namelijk de gedwongen verplaatsing van alle ovens naar het eiland Murano. Deze beslissing, ingegeven door de angst voor branden in de hoofdstad, bleek echter van fundamenteel belang te zijn voor de ontwikkeling van de glaskunst. Murano werd in feite in korte tijd het zenuwcentrum van zijn productie, een plek waar de vaardigheid van de meester-glasblazers ten volle tot uiting kon komen. De geografische isolatie hielp ook om de verwerkingstechnieken geheim te houden, waardoor Murano een echt heiligdom van glas werd.
Door de eeuwen heen verfijnden Murano-glasmeesters hun technieken en creëerden ze steeds uitgebreidere en verbluffende werken, waardoor ze de interesse trokken van edelen en heersers uit heel Europa. Daarbij werd Murano-glas al snel synoniem voor luxe en verfijning, een waar symbool van uitmuntendheid in Venetiaans vakmanschap.
Iconische technieken, stijlen en producten
Venetiaanse glaskunst onderscheidt zich door een verscheidenheid aan unieke technieken en stijlen.
Blazen
Van allemaal is blazen misschien wel de bekendste en meest fascinerende productietechniek: door dit soort verwerking vormt de meester-glasmaker gesmolten glas door door een riet te blazen, waardoor delicate en complexe vormen ontstaan.
Lampwerken
Een andere zeer fascinerende techniek is die van het lampwerk, waarmee je in plaats daarvan nauwgezette details en ingewikkelde figuren kunt maken met behulp van een vlam en gekleurde glazen staven en een cruciale rol speelt bij de productie van de beroemde Murano-kralen. Deze parels, ooit bekend als “parels van de handel”, speelden in feite een fundamentele rol in de handel tijdens het tijdperk van de grote geografische ontdekkingen, wat getuigt van het historische en economische belang van de Venetiaanse glaskunst.
De creatie van Murano-kralen is intrinsiek verbonden met de activiteit van de “impiraresse“, bekwame Venetiaanse ambachtslieden die gespecialiseerd zijn in het rijgen van parels van verschillende groottes: deze vrouwen transformeerden de parels in uitgebreide juwelen, verfijnd borduurwerk voor luxe jurken en buitengewone bloemendecoraties, waardoor de faam van Venetiaans vakmanschap over de hele wereld werd verspreid.
Van het maken van kettingen en armbanden tot ingewikkeld borduurwerk dat haute couture-jurken verfraait, tot delicate bloemstukken, vandaag de dag belichamen deze veelzijdige parels de essentie van Venetiaans glasmeesterschap.
De lampwerktechniek, met zijn vermogen om minuscule details en complexe vormen te produceren, blijft een pijler van de Murano-glaskunst, houdt een eeuwenoude traditie levend en fascineert bezoekers en verzamelaars van over de hele wereld.
Ondergedompeld glas
Wat de meest bekende stijlen betreft, valt ondergedompeld glas zeker in deze categorie, gekenmerkt door overlappende lagen gekleurd glas, die buitengewone diepte-effecten creëren. Murrina wordt ook zeer gewaardeerd, een oude Romeinse techniek die door Venetiaanse meesters werd herontdekt en die bestaat uit het samensmelten van delen van veelkleurige glazen stokken om complexe patronen te creëren, waardoor zijn objecten een unieke stijl krijgen. Nogmaals, millefiori-glas, met zijn ingewikkelde bloemmotieven, is een ander voorbeeld van het meesterschap van Murano-glasblazers.
De iconische producten van de Venetiaanse glaskunst zijn talrijk en gevarieerd, maar Murano-kroonluchters zijn zeker de bekendste: met hun golvende vormen en sprankelende kristallen sieren deze werken nog steeds historische gebouwen en luxewoningen over de hele wereld. Venetiaanse spiegels, met hun uitgebreide glazen lijsten, zijn echter ook ware meesterwerken van elegantie. Om nog maar te zwijgen van glazen sieraden, van kettingen tot broches, van oorbellen tot ringen, die de veelzijdigheid van dit materiaal volledig kunnen laten zien. Ten slotte zijn de miniatuurgondels, volledig gemaakt van glas, een zeer gewild souvenir dat wordt gewaardeerd door bezoekers die graag een fragment van de magie van de lagune willen meenemen.
De Meesters
De kunst van de Venetiaanse glasblazerij heeft door de eeuwen heen een opeenvolging van talloze getalenteerde meesters gekend, en een van de meest illustere is het vermelden waard:
- Angelo Barovier (15e eeuw)
Angelo Barovier was actief in het midden van de vijftiende eeuw en wordt beschouwd als een van de belangrijkste glasblazers van de Renaissance. De kunstenaar staat in feite bekend om het perfectioneren van de kristaltechniek, een transparant en puur glas dat destijds een revolutie teweegbracht in de kunst van het glasmaken.
- Vittorio Zecchin (1878-1947)
Kunstenaar en ontwerper Vittorio Zecchin heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de modernisering van het ontwerp van Murano-glas. Zijn creaties, beïnvloed door de Art Nouveau en de Arts and Crafts-beweging, brachten een frisse wind door de traditionele glaskunst.
- Archimede Seguso (1909-1999)
Archimede Seguso, een van de meest invloedrijke glasmeesters van de twintigste eeuw, staat bekend om zijn innovatieve verwerkingstechnieken en om het creëren van stukken van buitengewone schoonheid. Zijn vermogen om glas te manipuleren heeft hem volgens velen in staat gesteld werken te creëren die de grenzen van het materiaal uitdagen.
- Carlo Moretti (1934-2008)
Ontwerper, ondernemer en oprichter van de gelijknamige glasfabriek, Carlo Moretti heeft traditie en innovatie weten te combineren. Zijn creaties, die worden gekenmerkt door strakke lijnen en essentiële vormen, hebben in feite bijgedragen aan het vernieuwen van het imago van Murano-glas in het panorama van hedendaags design.
- Pino Signoretto (1944-2017)
Pino Signoretto, een meester in de kunst van het beeldhouwen van glas, heeft werken gecreëerd van buitengewone complexiteit en schoonheid. Zijn vermogen om glas uit de vrije hand vorm te geven, heeft hem in staat gesteld grootschalige sculpturen te maken, waarbij hij de conventies van traditionele glaskunst uitdaagt.
- Lino Tagliapietra (1934-)
Tagliapietra wordt beschouwd als een van de grootste levende glasmeesters en bracht de Venetiaanse glaskunst buiten de grenzen van Murano, wat hem internationale bekendheid opleverde. Zijn werken, die traditionele techniek en hedendaagse artistieke visie combineren, worden in feite tentoongesteld in de meest prestigieuze musea ter wereld.
Musea en galerieën
Om de meesterwerken van de Venetiaanse glaskunst van dichtbij te bewonderen, bieden talrijke musea en galerijen buitengewone collecties.
Het Murano Glasmuseum is zeker de belangrijkste bezienswaardigheid, met zijn uitgebreide collectie die de geschiedenis van de glaskunst van de oudheid tot heden volgt.
Andere belangrijke Venetiaanse musea wijden ruimte aan deze oude traditie: de Giorgio Cini Foundation, bijvoorbeeld, gelegen op het eiland San Giorgio Maggiore, herbergt een kostbare collectie oud en modern glas. Ca’ Pesaro, in het International Museum of Modern Art in Venetië, presenteert ook een sectie gewijd aan hedendaags glas, die laat zien hoe deze oude kunst zich blijft ontwikkelen en vernieuwen, zelfs vandaag de dag.
Venice Glass Week
Voor liefhebbers van glaskunst is een niet te missen evenement zeker de Venice Glass Week, een internationaal festival dat in 2017 werd opgericht om de glaskunst te vieren, te ondersteunen en te promoten.
Dit jaar wordt het evenement gehouden van 14 tot 22 september 2024 en zal niet alleen het eiland Murano betrokken zijn, maar de hele stad Venetië en het vasteland. Het programma van dit jaar is namelijk zeer rijk, zowel aan tentoonstellingen, demonstraties, workshops als rondleidingen, waardoor bezoekers zich volledig kunnen onderdompelen in de wereld van het Venetiaanse glas.
Een van de belangrijkste promotors van dit buitengewone evenement is het Promovetro Consortium, een instelling van primair belang in het panorama van de Venetiaanse glaskunst. Het Consortium, opgericht in 1985, verenigt Murano-bedrijven die zich toeleggen op het creëren van artistiek glas volgens ambachtelijke methoden en traditionele technieken. Zijn rol gaat veel verder dan alleen promotie: het Promovetro Consortium is in feite de beheerder en promotor van het prestigieuze merk “Murano artistic glass“, een garantiezegel dat de kwaliteit en authenticiteit van de producten certificeert, waardoor de integriteit en waarde van Murano-glaskunst behouden blijft.
In het kader van de Glasweek van Venetië onderscheidt het Promovetro Consortium zich door innovatieve initiatieven zoals de “Glazen Bateo”: dit unieke project omvat de oprichting van een vaporetto gewijd aan de kunst van glas, die bezoekers een meeslepende en rondreizende ervaring door de Venetiaanse lagune biedt. Op deze manier wordt de “Glass Bateo” een echte drijvende vitrine die het meesterschap en de creativiteit van Murano-glasmakers viert.
Ervaar de kunst van het glasblazen bij Ca’ Savio
Als u de wondere wereld van de Venetiaanse glasblazerij wilt ontdekken, biedt Camping Ca’ Savio de perfecte gelegenheid om ontspanning, natuur… en cultuur! Gelegen op korte afstand van Venetië en zijn eilanden, kunt u op de camping gemakkelijk excursies naar Murano organiseren en deelnemen aan de evenementen van de Glazen Week van Venetië.
Boek nu uw verblijf op Camping Ca’ Savio en maak u klaar om de geheimen van de Venetiaanse glaskunst te ontdekken, een cultureel erfgoed dat de hele wereld blijft betoveren met zijn tijdloze schoonheid.